Hòa Âm Phối Khí Là Gì? Cách Hòa Âm Phối Khí Bài Hát Chuẩn

(68)

10/01/2025 Hồng Ngọc Theo dõi chúng tôi trên

Hòa âm phối khí là gì? Bài viết cung cấp khái niệm, vai trò, và từng bước hướng dẫn cách hòa âm phối khí. Để bạn có lộ trình tự học và làm ra giai điệu chuyên nghiệp của riêng mình.

Hòa âm phối khí là gì? 

Hòa âm phối khí là quá trình phối hợp các nhạc cụ lại với nhau để tạo ra một bản nhạc hoàn chỉnh. Nó là một bước quan trọng trong sản xuất âm nhạc, chuyển thể giai điệu đơn thuần thành bài hát có chiều sâu cảm xúc

Hòa âm phối khí

Để hiểu rõ, ta cần phải đi sâu vào bản chất của từng công đoạn: hòa âm và phối khí

Hòa âm

Hòa âm là việc sắp xếp các nốt nhạc và tạo chiều sâu của âm thanh

Các loại hòa âm cơ bản:

• Hòa âm chủ: Định hình giai điệu chính.
• Hòa âm phụ: Bổ trợ và làm phong phú tiến trình giai điệu.
• Hòa âm chuyển tiếp: Tạo sự liền mạch giữa các phần của bài nhạc.

Nguyên tắc:

• Tiến trình hợp âm phải tự nhiên và phù hợp với cảm xúc bài hát.
• Tránh xung đột tần số giữa các nốt.

Phối khí

Phối khí là quá trình chọn và kết hợp các nhạc cụ sao cho chúng cùng hòa quyện và tạo ra bản nhạc phong phú, có màu sắc rõ nét.

Các yếu tố cơ bản:

• Âm sắc: Tính chất âm thanh của từng nhạc cụ.
• Giai điệu: Phần dẫn dắt trong bài hát.
• Tiết tấu: Nhịp điệu giữ sự ổn định.
• Kết cấu: Sự hòa quyện giữa các nhạc cụ.

Kỹ thuật phối khí:

• Phân lớp âm thanh: Sắp xếp nhạc cụ theo tần số thấp - trung - cao.
• Tạo không gian: Sử dụng reverb, panning để mở rộng không gian âm thanh.
• Hiệu ứng: Áp dụng EQ, compression để tối ưu chất lượng.

Mối quan hệ giữa hòa âm và phối khí: Hòa âm là phần lý thuyết và nền tảng, trong khi phối khí là cách thức hiện thực hóa hòa âm qua nhạc cụ. Sự kết hợp tốt hai yếu tố này sẽ tạo ra một bài nhạc hoàn chỉnh, giàu cảm xúc và ấn tượng.

Một số nghệ sĩ nổi bật trong lĩnh vực này tại Việt Nam như Trương Anh Quân, Hoàng Touliver, Rhymastic,…

Phù thủy âm nhạc Hoàng Touliver

Vai trò của hòa âm phối khí trong sản xuất âm nhạc? 

• Hoàn thiện bài hát: Chuyển thể cảm hứng sáng tác thành một tác phẩm chuyên nghiệp .
• Gắn kết cảm xúc: Dẫn dắt người nghe cảm nhận  các cung bậc cảm xúc thông qua giai điệu và nhạc cụ phối.
• Khẳng định phong cách: Định hình cá tính âm nhạc của nghệ sĩ hoặc nhà sản xuất.
• Tăng giá trị thương mại: Một bản hòa âm phối khí có chiều sâu  giúp bài hát dễ dàng tiếp cận khán giả; bán beat nhạc hoặc quyền sáng tác cho bên ca sĩ; mở ra cơ hội hợp tác làm nhạc.

Các phần mềm và công cụ hỗ trợ

• Các phần mềm làm nhạc (DAW) phổ biến: Ableton Live, FL Studio, Cubase,.., xem chi tiết vai trò và các phần mềm  tại đây.
• Dùng nhạc cụ: Midi, piano, guitar,...
• Các tiện ích (plugin) trong phần mềm: Virtual instruments, effect, automation.
• Các công cụ phân tích âm thanh: Spectrogram, waveform.

Phần mềm làm nhạc được sử dụng phổ biến: FL Studio

Hướng dẫn 9 bước tạo nên bản hòa âm phối khí

Bước 1: Đánh giá bài hát

Bài hát có thể được đánh giá ở trạng thái cơ bản nhất – chỉ với giọng hát và một nhạc cụ như guitar hoặc piano. Cấu trúc bài hát cần được sắp xếp sao cho các phần hỗ trợ lẫn nhau một cách hài hòa, tránh gây cảm giác dư thừa hoặc rời rạc.

• Tập trung xây dựng đoạn điệp khúc (chorus) thật nổi bật vì đây là yếu tố ghi dấu ấn mạnh nhất với người nghe.
• Đảm bảo giai điệu chính (main melody) dễ nhớ, cuốn hút và có phần “hook” đủ mạnh để giữ chân khán giả.
• Xem xét độ dài tổng thể và từng phần như đoạn mở đầu (intro), đoạn kết (outro), điệp khúc và câu chuyển (bridge).
• Hát thử nghiệm trên giai điệu cơ bản để đánh giá tổng thể.Sau đó có thể điều chỉnh cấu trúc cho phù hợp với phần hát.

Nếu bài hát không đạt tiêu chuẩn ở giai đoạn này, việc hòa âm phối khí sẽ trở khó thực hiện hơn.

Bước 2: Xác định thể loại âm nhạc (Genre)

Thể loại âm nhạc không chỉ định hình phong cách bài hát mà còn quyết định các yếu tố hòa âm, phối khí và cách sản xuất.

• Phân tích bài hát để xác định nó phù hợp với thể loại nào, hoặc có thể kết hợp các thể loại ra sao.
• Sử dụng các bài nhạc tham khảo trong thể loại mong muốn để lấy cảm hứng, học hỏi cách xử lý âm thanh hoặc cách sắp xếp.

Bước 3: Thu giọng hát demo

Giọng hát chính là kim chỉ nam cho việc sắp xếp các lớp nhạc cụ và quyết định cách bài hát phát triển.

• Ghi âm một bản giọng hát tạm thời để làm cơ sở xây dựng bản phối.
• Dựa vào bản thu này để điều chỉnh mật độ âm thanh, tránh tạo nên một bản phối quá dày đặc hoặc lấn át giọng hát chính.

Giọng hát giúp các nhà sản xuất và phối khí dễ dàng hình dung bài hát hoàn chỉnh và đảm bảo sự cân đối giữa các yếu tố.

Bước 4: Trống và nhịp điệu

Trống và các thành phần nhịp điệu khác chính là phần quan trọng nhất trong hòa âm phối khí tạo cảm giác tổng thể cho bài hát.

• Quyết định sử dụng trống lập trình trên phần mềm làm nhạc (programmed) hoặc trống thật (acoustic) .
• Nếu lập trình trống, hãy đảm bảo sử dụng các kỹ thuật tinh chỉnh như thay đổi cường độ (velocity) và thời gian (timing) để tạo cảm giác tự nhiên.
• Với trống thật, chất lượng thu âm là yếu tố then chốt vì sai sót trong phần này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến toàn bộ bài hát.

Các bộ gõ trống trên phần mềm

Bước 5: Xây dựng phần bass (âm trầm)

Bass đóng vai trò là nền tảng âm thanh, kết nối phần nhịp điệu với hòa âm.

• Xác định thời điểm bass xuất hiện hoặc biến mất trong bài hát.
• Đảm bảo phần bass không lấn át các yếu tố khác nhưng vẫn đủ mạnh mẽ để tạo cảm giác ổn định.
• Với bass tổng hợp (synthesized), cần chú ý thiết kế âm thanh sao cho nghe rõ trên các thiết bị phổ thông như tai nghe hoặc loa nhỏ.

Bước 6: Thêm các nhạc cụ hòa âm chính

Các nhạc cụ chính như guitar, piano, hoặc synth giúp định hình cảm xúc và làm nổi bật cấu trúc bài hát.

• Điều chỉnh độ dày của bản phối ở các phần như điệp khúc và câu chuyển.
• Sử dụng kỹ thuật như nhân đôi (doubling) và tạo hiệu ứng stereo để tăng cường cảm giác âm thanh.

Một số nhạc cụ hòa âm đệm:

Bộ dây:

• Violin, Viola, Cello: Tạo độ sâu cho bài hát
• Guitar: Có thể là acoustic hoặc electric, dùng để chơi hợp âm, giai điệu

Bộ khí:

• Sáo (Flute), kèn Oboe, kèn Clarinet, kèn Bassoon: Tạo giai điệu và màu sắc âm thanh đa dạng (thường dùng trong nhạc cổ điển, nhạc phim,...)
• Kèn Trumpet, kèn Trombone, kèn Tuba, kèn Saxophone: Tăng thêm sự mạnh mẽ, quyến rũ, năng động cho bản nhạc.

Có thể tạo các nhạc cụ hòa âm bằng phần mềm

Bước 7: Sắp xếp âm thanh hiện đại trong Pop và EDM

Đối với thể loại Pop và EDM, sự kết hợp giữa các lớp âm thanh điện tử phải tinh tế, không gây cảm giác lộn xộn.

• Phân bổ các lớp âm thanh theo trình tự thời gian, tránh để chúng xuất hiện đồng thời và chồng chéo.
• Lắng nghe kỹ các bài hát cùng thể loại để hiểu cách các yếu tố được sắp xếp một cách hiệu quả.

Bước 8: Thêm hiệu ứng âm thanh

Hiệu ứng âm thanh là những yếu tố được sử dụng để tạo ra sự chân thực và sinh động trong các tác phẩm nghệ thuật, tạo sự sống động cho các bài hát. Chúng là lớp trang trí cuối cùng, tạo thêm chiều sâu và sự chuyên nghiệp cho bài hát.

• Hiệu ứng âm thanh tự nhiên: Âm thanh của gió, nước, tiếng chim, hoặc tiếng bước chân.
• Hiệu ứng âm thanh kỹ thuật số: Echo, reverb, distortion, delay.
• Hiệu ứng âm thanh nhạc cụ: Guitar với hiệu ứng overdrive hoặc synthesizer với hiệu ứng modulation.
• Sử dụng các yếu tố như bộ gõ lắc (shaker), trống nhỏ (Tambourine) hoặc các hiệu ứng nâng cao (risers, swooshes).
• Tạo hiệu ứng riêng thay vì lặp lại những mẫu có sẵn để tăng tính độc đáo.

Bước 9: Hát bè (Background vocals)

Bè sử dụng để bổ trợ và làm phong phú tiến trình hòa âm chính trong một bài nhạc và thêm sức sống cho phần giọng hát chính.

• Làm việc trực tiếp với ca sĩ để thêm các phần hòa âm phù hợp.
• Sử dụng các kỹ thuật như hát bè quãng ba/quãng năm hoặc nhân đôi các câu hát quan trọng.

4 nguyên tắc làm hòa âm phối khí

- Nắm nhạc lý cơ bản: Nắm vững lý thuyết âm nhạc và nhạc cụ sẽ giúp bạn rất nhiều trong con đường Hòa âm phối khí.

- Tránh làm phức tạp hóa: Khi sử dụng nhạc cụ dây (strings) hoặc kèn (trumpet), hãy đơn giản hóa phần hòa âm để tránh làm bài hát trở nên phức tạp.

- Nghe nhạc thường xuyên: Nghe và phân tích nhiều thể loại nhạc của các nghệ sĩ để luyện tư duy làm nhạc. Liên tục cập nhật xu hướng âm nhạc để đáp ứng đúng thị hiếu người nghe

- Xây dựng phong cách riêng: Đừng ngại thử nghiệm để tìm ra màu sắc âm nhạc của riêng mình, và đưa nó vào tác phẩm.

Trở thành chuyên gia hòa âm phối khí cùng Thu Âm Việt

Nếu bạn muốn học chuyên sâu về hòa âm phối khí, trở thành music producer hay arranger, Khóa học Hòa âm phối khí của Thu Âm Việt chỉnh là lựa chọn hoàn hảo, với các quyền lợi: Giảng viên kèm 1-1 từ cơ bản đến nâng cao, thực hành tự làm ra giai điệu riêng.

Còn nếu như bạn đang có sáng tác riêng, nhưng cảm thấy không đủ thời gian để làm từng bước như trên, thì hãy để dịch vụ Hòa âm phối khí của Thu Âm Việt lo hết mọi thứ. Đội ngũ nhạc sĩ của chúng tôi sẽ mang đến cho bạn những bài hát giàu cảm xúc, cung cấp luôn ca sĩ để thể hiện tác phẩm. .

Đăng ký ngay để có bản giai điệu của riêng mình!