Mix và Master là gì? Bước không thể thiếu khi hậu kỳ bài hát

Tìm hiểu khái niệm mixing và mastering, sự khác biệt, công việc thực hiện ở từng công đoạn. Biết cách tự học mix-master để hoàn thiện kỹ năng hậu kỳ sản phẩm thu âm.

Tổng quan về mix-master

Khái niệm mix và master

Tìm hiểu mixing và mastering là gì

Công cụ thực hiện: Cả quy trình mixing và mastering đều được thực hiện chủ yếu bằng phần mềm thu âm chuyên dụng, thường được gọi là DAW. Ngoài ra, người làm mix-master cần tai nghe kiểm âm hoặc loa kiểm âm để đảm bảo đánh giá chất lượng trung thực nhất.

Người thực hiện: Tùy vào quy mô dự án:

• Dự án từ nhỏ đến vừa: Bước mix và master đều do một kỹ sư âm thanh, hoặc kỹ thuật viên phòng thu thực hiện.
• Dự án lớn: Cần một kỹ sư âm thanh chuyên biệt cho từng công đoạn.

Phân biệt giữa mixing và mastering

Tính ứng dụng của mix và master

• Thu âm bài hát (sản xuất âm nhạc): Là xương sống của một bản nhạc chuyên nghiệp, đảm bảo âm thanh truyền tải trọn vẹn ý đồ cảm xúc của nghệ sĩ,
• Quảng cáo, phim ảnh và game: Tạo hiệu ứng giọng đọc, âm tthanh và nhạc nền mang đến trải nghiệm sống động cho người xem.

Mixing làm những gì?

Sau khi thu âm bài hát xong, người kỹ sư âm thanh bắt đầu giai đoạn mixing trên phần mềm với các thao tác như bên dưới:

• Cân bằng âm lượng (Leveling): Đảm bảo âm lượng của từng nhạc cụ và giọng hát được điều chỉnh hài hòa, không lấn át nhau, tạo nên sự rõ ràng trong bản nhạc.
• Không gian âm thanh (Panning): Sắp xếp vị trí ảo của các nguồn âm thanh trong không gian stereo (trái, phải, giữa) để tạo chiều sâu, sự tách bạch và trải nghiệm nghe thú vị hơn.
• Tần số rõ ràng, không chồng lấn (Equalization - EQ): Điều chỉnh các dải tần số của từng âm thanh để chúng không bị "dính" vào nhau, giúp mỗi nhạc cụ có không gian âm thanh riêng và tổng thể bản nhạc trở nên sắc nét.
• Thêm màu sắc và cảm xúc (Effects): Sử dụng các hiệu ứng như Reverb (vang), Delay (trễ), Chorus (dây bè)... một cách sáng tạo để tăng thêm chiều sâu, không gian, sự đặc sắc và cá tính cho bản nhạc.
• Kiểm soát độ động (Dynamics Processing): Áp dụng Compression (nén) để kiểm soát sự khác biệt giữa âm lượng lớn và nhỏ, tạo độ dày và sức mạnh; sử dụng Gate (cổng) để loại bỏ tạp âm không mong muốn trong các khoảng lặng.

Các track audio để mixing trên phần mềm

5 công việc chính của Mastering

Mastering được thực hiện sau khi hoàn thành bản mix, yêu cầu người thực hiện có khả năng nghe và đánh giá tốt để tối ưu chất lượng âm thanh, đảm bảo sản phẩm nghe hay trên mọi thiết bị, gồm 5 bước chính như bên dưới:

• Khôi phục âm thanh (Audio Restoration): Loại bỏ hoặc giảm thiểu các tạp âm không mong muốn như tiếng click, pop, hiss, hum, và các lỗi nhỏ khác trong quá trình thu âm.
• Cân bằng tần số tổng thể (EQ): Điều chỉnh trên tổng thể bản nhạc đẻ đạt được sự cân bằng âm sắc tốt nhất, làm rõ các dải tần và giúp các track giọng hát, nhạc cụ hòa quyện hơn.
• Xử lý động học (Dynamics Processing): Bao gồm Compression - Giảm sự chênh lệch về âm lượng lớn và nhỏ (đặc biệt khi hát giọng bạn có thể không đồng đều), tạo độ dày giọng hát; Limiting - Tăng âm lượng tổng thể mà không gây méo tiếng (clipping); Expasion (bao gồm cả gate) loại bỏ tiếng ồn không mong muốn.
• Tăng cường âm thanh Stereo (Stereo Enhancement): Kéo cho âm thanh trải rộng ra 2 bên loa phát, tạo không gian âm thanh rộng mở, giúp bạn cảm nhận rõ vị trí từng nhạc cụ, tạo trải nghiệm nghe sống động.
• Đồng bộ trải nghiệm nghe (Album Cohesion): Nếu bạn đang hậy kỳ cho  album hoặc mashup, mastering sẽ đảm bảo sự nhất quán về âm lượng và âm sắc giữa các bài hát, tạo ra một trải nghiệm nghe liền mạch.

Dải tần số cần cân bằng trong mastering

Học cách mix-master như thế nào?

• Thông qua các nguồn tự học mixing - mastering: Video hướng dẫn trên YouTube, cộng đồng mix-master trên Facebook, mua sách đọc, hoặc tham gia khóa học thu âm của các đơn vị sản xuất âm nhạc.
• Xây dựng nền tảng lý thuyết: Tìm hiểu các khái niệm cơ bản về âm thanh, tần số, biên độ, các loại hiệu ứng và nguyên lý hoạt động của chúng. Nắm vững quy trình sản xuất âm nhạc và vai trò của từng giai đoạn.
• Làm quen với phần mềm thu âm: Chọn một phần mềm thu âm (DAW) phù hợp và dành thời gian tìm hiểu giao diện, các chức năng cơ bản như quản lý track, routing tín hiệu, sử dụng plugin.
• Luyện đôi tai cảm âm: Nghe nhạc một cách chủ động, phân tích các yếu tố như âm lượng, không gian, tần số, độ động trong các bản nhạc chuyên nghiệp.
• Thực hành thường xuyên: Tự thu và mis-master những yếu tố cơ bản trước như âm lượng, panning, EQ. Luyện tập trên nhiều thể loại nhạc, dần dần thử nghiệm thêm các hiệu ứng như reverb, delay, chorus, distortion...

Học kiến thức mastering và mixing online

Để đẩy nhanh quá trình học cách mix-master, bạn có thể đến với  khóa học thu âm mix nhạc cơ bản - thành thạo kỹ năng trong vòng 1 tháng. Thông qua giáo trình bài bản từ 15 năm thực chiến, kèm 1-1, cùng sản phẩm mẫu, template và plugin để bạn thực hành từ đơn giản đến chuyên sâu.

Tham khảo dịch vụ 

Bài viết liên quan: